Ukrayna müharibəsinin əks-sədası: - Çin ABŞ-ni iki amillə qorxutmağa çalışır
Tarix: 21-02-2023, 16:44 | Çap et
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsinin ildönümü yaxınlaşdıqca müharibənin strateji tərəfləri arasındakı münasibətlər sistemindəki gərginlik qabarır.
NATO-nun iki əsas gücü ABŞ və Britaniya cütlüyünü ən çox narahat edən məqam Çinin Rusiyaya silah ixrac etmək potensialını nəzərdən keçirməsidir.
Hərçənd ki, Çin ABŞ tərəfindən səslənən bəyanatların həqiqəti əks etdirmədiyini deyir.
Ancaq məsələnin miqyası təkcə Ukrayna mövzusu ilə də bitmir, çünki Çin ABŞ-yə qarşı hərbi ritorikasını səmada da göstərir – uçan şarlar vasitəsilə Vaşinqtonun reaksiyalarını yoxlayır və onun əsəblərini tarıma çəkir.
Ukraynadakı müharibə ABŞ ilə Çin arasında onsuz da gərgin olan münasibətlərin üstünə benzin tökdü və Tayvanın güc yolu ilə Pekinin yurisdiksiyasına birləşdirilməsi aktuallaşdı.
ABŞ-nin başının Ukraynaya qarışdığı bir zamanda Çin Tayvanın yekun statusu ilə bağlı fundamental iddialarını böyüdür, Vaşinqton isə Pekinə qulaqburması verməkdən ötrü səylərini xərcləyir.
Lakin ABŞ-nin müdaxilə imkanları yan təsirlərini göstərir, belə ki, Çin hava şarlarından ibarət “ordusunu” Vaşinqtonun strateji maraqlarının xəttini zədələmək üçün istifadə edir.
Bu cür mənzərə ABŞ-nin Çin və Tayvan arasındakı gərginliyin idarə edilməsindəki imkanlarını zəiflədə bilər.
Çünki Pekin ən azından ABŞ-ni iki mühakimə ilə qorxutmaq gücünə malikdir.
Birinci, Çin Rusiyaya silah tədarükü versiyasını Tayvan kartında Vaşinqtona qarşı şantaj siyasətinə keçirmək istəyir. Əgər ABŞ həqiqətən də Ukraynaya sona qədər dəstəkdə maraqlıdırsa, onda Çinin Rusiyaya silah ixracı gerçəkləşdirməməsində qətiyyət göstərməlidir. Lakin bu zaman Çinin şərti meydana çıxacaq: Tayvan probleminin həllində Çinə maneə yaradılmasın.
İkinci, hava şarlarından ibarət şəbəkə ABŞ-nin strateji obyektlərinin koordinatlarını götürüb və Pekin danışıqlarda bunu Vaşinqton əleyhinə çəkindirmək aktı kimi ortaya qoyur.
Yəqin Çin bu iki versiyanı əldə tutmaqla belə qənaətə gəlir ki, ABŞ Tayvan mövzusunun ipini əlindən buraxıb qaçacaq. Lakin məsələ göründüyü qədər sadə deyil, çünki ABŞ-nin Tayvanı əldən verməsi onun Cənubi Çin dənizindəki maraqlarını batıra bilər ki, Vaşinqton da belə bir xəttə getməz.
Çin bu versiyanı da ayaqda saxlayır, ona görə də Rusiya ilə qarşılıqlı ehtiyaclar çərçivəsində əməkdaşlığı ABŞ-Britaniya ikilisinin qlobal təsirlərini sarsıtmaq məqsədlərinə kökləyir.
Bu məntiqlə Çinin Rusiyanı hərbi yardımla təmin etmək istəkləri ilə bağlı iddialar həqiqət kimi səslənir, hərçənd ki, Pekin hələ də ehtiyatlı mövqeyindən tamamilə yayınmayıb.
Ukraynadakı müharibənin nəticələri Rusiyanın xeyrinə doğru dəyişsə, NATO-nun təhlükəsizlik arxitekturasının sütunları çatlayacaq. Çin bu cür mənzərənin yarana bilməsindən narahat deyil, çünki başa düşür ki, onun NATO ilə əməkdaşlığı üçün açıq sahə demək yoxdur.
Ukraynanın gələcəyinə dair yekun baxışlar aydın olsa, Tayvan mübahisələri qızışacaq, çünki Çinin iddialı rolu ABŞ üçün qəbuledilməzdir.
ABŞ-nin narahatlıqlarla bağlı dünyagörüşündə yer alan digər məqam Ukrayna müharibəsinin gedişatında Çin-Rusiya-İran üçlü oxunun yaradılması ehtimallarıdır.
Ancaq Rusiya və Çin İranın təhlükəsizlikdən irəli gələn qorxularını sakitləşdirməkdə maraqlı deyil, onlar Tehrana daha çox iqtisadi tərəfdaş kimi baxışlarını zilləyirlər.
Qərbin İrana qarşı sanksiyalarında Rusiya və Çini təşvişə salan məqamlar da iqtisadi meyarlarla əlaqəlidir.
İran isə fərqli məntiqdədir, o mənada ki, Tehran Rusiya və Çinlə əməkdaşlığı özünə qarşı güclənən beynəlxalq iradəni sarsıltmaq, nüvə proqramını genişlətmək prizmasından dəyərləndirir.
Ancaq Rusiya-Çin tandemi İranla sıx iqtisadi əməkdaşlığa üstünlük versə də, onların maraqları Tehranın nüvə faylı ilə uzlaşmayacaq.
Aqşin Kərimov,
Siyasi şərhçi - DİA.AZ
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Böyük müharibəyə səbəb olacaq plan – 2 milyon insan təhlükədə
Bu gün, 07:43 |
|
|
|
| • Baydenin məxfi məlumatlara girişi qadağan olundu
Bu gün, 07:04 |
|
|
|
| • Pezeşkianın bu sözü erməniləri sevindirdi - Markedonov
Bu gün, 07:03 |
|
|
|
| • Şoltsun dövründə Almaniyanın silah ixracı 65 % artıb - KİV
Bu gün, 07:01 |
|
|
|
| • Ermənistan daha bir ərazidən imtina etdi – Yeni hədəf var
Bu gün, 06:59 |
|
|
|
| • Marketlərdən bu məhsulları alarkən DİQQƏTLİ OLUN! - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 01:23 |
|
|
|
| • USAID terror qruplaşmalarına və LGBT-lərə verdiyi dəstəklə öz nüfuzunu ciddi şəkildə zədələdi - ŞƏRH
Bu gün, 01:15 |
|
|
|
| • “Apasport"dan gələn sizsiz?” – AFFA-DAN SKANDAL MÜNASİBƏT
Bu gün, 01:12 |
|
|
|
| • ABŞ hərbi xərcləri azaltmağı nəzərdən keçirəcək
Bu gün, 01:08 |
|
|
|
| • "Zəngəzur dəhlizi həm də bir Türk birliyi deməkdir..." - deputat
Bu gün, 01:03 |
|
|
|
| • Tramp USAID-in fəaliyyətini dələduzluq kimi xarakterizə edib
Bu gün, 00:59 |
|
|
|
| • Rusiyanın anti-Azərbaycan təbliğatında FİASKO - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 00:54 |
|
|
|
| • Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanasından 1.5 milyon manatlıq “alış-veriş” - 3 aya bu pullar hara xərclənib?
Bu gün, 00:51 |
|
|
|
| • AQTA 'Binə'ni TƏMƏLDƏN 'qazmalı olacaq' - FOTOFAKT
Bu gün, 00:47 |
|
|
|
| • İbrahimovun əcaib-qəraib KADR SEÇİMİ - Görün, kimləri irəli çəkdi...
Bu gün, 00:42 |
|
|
|
| • “Niyə özümüzə hörmət etmirik?” - EKSPERT OD PÜSKÜRDÜ
Bu gün, 00:32 |
|
|
|
| • Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılır... - Görünəni odur ki...
Bu gün, 00:30 |
|
|
|
| • BAKIDA avtobus zolağı tıxaca səbəb olur – Sürücülərdən ŞİKAYƏT
Bu gün, 00:27 |
|
|
|
| • Şah İsmayıl Xətainin atasının türbəsi uçulur: “İcra Hakimiyyəti deyir ki, ora bizim ərazimiz deyil” - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 00:24 |
|
|
|
| • "Deyirdilər ki, Elnarənin bundan başqa paltarı yoxdur"
Bu gün, 00:22 |
|
|
|
| • Tramp USAID-in fəaliyyətini saxtakarlıq adlandırıb
Bu gün, 00:20 |
|
|
|
| • "Azərbaycan olmadan bu layihələrin reallaşması mümkünsüzdür" - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:18 |
|
|
|
| • Moskva diş qıcıyır: Terrorçu ovu nədən xəbər verir? - GƏRGİNLİK
Bu gün, 00:16 |
|
|
|
| • Əməkdar artist əməliyyat olundu
Bu gün, 00:14 |
|
|
|
| • "Veteran pulu" nə zaman artırılacaq? - AKTUAL
Bu gün, 00:12 |
|
|
|
| • Daha hansı məhsullar bahalaşacaq? - Qiymət artımı sürətlənir
Dünən, 21:33 |
|
|
|
| • BDU rektoru BMT-nin illik yığıncağında çıxış etdi - FOTO
Dünən, 21:22 |
|
|
|
| • Neft Daşları - Dübəndi neft xəttində sızma baş verib, təmir işləri hava şəraitindən asılıdır - Azneft-dən AÇIQLAMA
Dünən, 21:18 |
|
|
|
| • “Pislərin ən pisi” Quantanamoya: - “Bu, insan haqları fəlakəti yaradacaq”
Dünən, 19:19 |
|
|
|
| • Azərbaycanda rusdilli məktəblər niyə pulsuzdur? - BU SUALI VERƏN DƏ VAR...
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Kremlin "sözçüləri" Rusiya telekanallarında Azərbaycana qarşı hədyanlar yağdırırlar - REAKSİYA
Dünən, 18:58 |
|
|
|
| • Məşhur alim oğlunun nazir təyin olunmasından danışdı: - “O pullar gözbəbəyi kimi qorunmalıdır”
Dünən, 18:17 |
|
|
|
| • Tağı İbrahimovun tikinti şirkəti çökür: - Maaşlar verilmir, borc...
Dünən, 18:15 |
|
|
|
| • Azərbaycanda şirkətlər unu neçəyə satırlar? - SİYAHI
Dünən, 18:14 |
|
|
|
| • “Təmiz Şəhər” ASC-nin rəhbərliyinə yeni təyinat olub - BUNDAN SONRA...
Dünən, 18:12 |
|
|
|
| • Tramp ABŞ-nı HARA GÖTÜRÜR? - Görünəni odur ki...
Dünən, 18:07 |
|
|
|
| • Bir yanda hava şərtaiti... bir yandan da... - NHMT sədrindən SOS!!!
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • "Sənətkar satılmamalıdır"
Dünən, 17:56 |
|
|
|
| • “7 aydır Kürdəxanıda oturmuşam, 25 yaşında deyiləm ki...” - MƏHKƏMƏ
Dünən, 17:53 |
|
|
|
| • 4 aydır Eritreyada girov saxlanılan azərbaycanlılar niyə azad edilmir? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 17:51 |
|
|
|
| • Həyatın yaşam sığortası: Ödənişlərdə kəskin artım, yeni müqavilələrdə azalma – Nə baş verir?
Dünən, 17:49 |
|
|
|
| • Cəlal Harutyunyan 5 il 5 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib - "Sputnik-Armenia"
Dünən, 17:45 |
|
|
|
| • Elm və Təhsil Nazirliyində yeni təyinat olub - FOTO
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Azərbaycan sərhədçiləri Aİ müşahidəçilərinin Laçın və Zəngilanla sərhəddə hərəkətlərini qeydə alıb - VİDEO
Dünən, 17:00 |
|
|
|
| • Bakıda yuvalanmış AGENTURA ŞƏBƏKƏLƏRİ... - “Yaxın vaxtlarda...”
Dünən, 16:58 |
|
|
|
| • "İran Çin və Rusiyadan istifadə etməyə çalışacaq və..." - ŞƏRH
Dünən, 16:55 |
|
|
|
| • Kürdəmir məktəbində bıçaqlanan şagirdin ATASI – “Məktəbdə uşağı qan içində gördüm”
Dünən, 16:52 |
|
|
|
| • “Retems Group” dələduzluqda ittiham olunur – ŞİRKƏTİN BAŞ DİREKTORU İSƏ İDDİALARI QƏBUL ETMİR...
Dünən, 16:49 |
|
|
|
| • Rusiya təbliğatının ənənəvi aqressiyası – Azərbaycanın haqlı tələblərinə şantajla cavab
Dünən, 16:42 |
|
|
|
| • "Naxçıvanda xaosmu yaratmaq istəyir?" - BU NƏDİ BELƏ?..
Dünən, 16:38 |
|
|
|
|
